Otonom İnsansız Ticari Gemiler - Bölüm 1

1990 yıllarda okuldan mezun olmadan önce aramızda özellikle Seyir ve Astronomik Seyir derslerinde zorlandığımız günlerde "öyle elektronik haritalar var ki, geminin anlık yerini gösteriyor, gemi hareket ettikçe ekranda mevki de hareket ediyor. Askeri gemilerde kullanılıyor" geyikleri yapardık. Tüm bu sohbetler kulaktan duyma, teknoloji dergilerinden, belkide uzay yolu filimlerinde bir temenni gibi gelirdi.

4. Sınıf uzak yol stajına çıktığımızda gerçekle yüzleştik. En gelişmiş cihaz olan SATNAV 4-6 saat aralığında bir mevki verir, Kaptana haber verilir. Kaptan gelip mevkiyi koyar.

Elektronik harita hayali bir yana kağıt harita düzeltmeleri bile uzun aralıklarla ve yüklü miktarda gelirdi.

Aradan geçen çeyrek asırlık süreç sonunda artık GPS, Mobil telefonlarda standart kullanıma alınmışken, ECDIS 'lerin tablet versiyonları artık bizi şaşırtmıyor.

Elektronik Haritaların, Kağıt Haritaları tedavülden kaldırması çeyrek asırlık bir süreç aldı, ancak teknolojinin Yapay Zeka ile ivmesini son derece artması ile orantılandığında, bir de Otonom Gemilerin 2018 yılında IMO tarafından kabulü ve SOLAS 'a dört madde eklenmesinin bir milat olması, denizcilikte kökten değişimlerin çok uzak olmadığının ayak sesleri gibi geliyor.

Okuduğum kaynaklara göre, otonom ticari gemilerin Ar-Ge çalışmaları nispeten erken aşamalardaymış gibi gözüksede, hali hazırda kayda değer ilerlemeler kaydedilmiş projelerde hayata geçirildi. Otonom gemilerde Yeşil Enerji, güvenlik, insan hayatına değer gibi kavramlar ön plana çıkarılsa da, gemi bütçeleride yarıdan fazla yer kaplayan maaş + Kumanya + Sigorta gibi insan varlığından kaynaklanan giderlerin asıl motivasyon olduğu kanaatindeyim. Üstelik otonom gemi standartlarında, gemi adamı haricinde hizmet ve liman işletmelerinde otomasyon gerekliliği ile bu noktalarda da önemli kazançlar elde edileceği açıktır.

Tabi ki, IMO alt komisyonlarında onaylanarak yürürlüğe girecek gereksinimlere mal ve hizmet üretecek firmaların da "Onaylanmış sertifikalı" yeni ürünlerini pazara sürmesi de ayrı bir motivasyon olarak karşımızda durmaktadır. Seyir güvenliğini artırmak ve denizcilik çalışma ortamını iyileştirmek amacıyla otomatik ve otonom gemilere yönelik araştırma ve geliştirmelerin hızla ilerlediğini hem okuyor, hem de bizzat komisyon görüşmelerine katılan kardeşlerimizden duyuyoruz.. Japonya ve Kore olmak üzere ve diğer birçok ülkede Ar-Ge lerde büyük ilerlemeler kaydedilerek pratik uygulamaya yönelik gösteri deneyleri sürüyor ve birkaç yıl içinde ticari kullanıma ulaşma ivmesi de yadsınamayacak kadar yüksek.

Endüstri 4.0 devrimi ile otonom sistemlerin ve yapay zekâ teknolojilerinin gelişiminin deniz taşımacılığını etkilemeyecek mümkün değildir. Otonom gemi kavramı ilk başta akla insansız gemiyi çağrıştırsa da yapılan çalışmalarda hedeflenen otonom sistemlere sahip bir gemiyi insansız gemi olarak nitelendirmek zor olacaktır. Otonom gemiler ile ilgili yapılan çalışmalardan da anlaşılacağı üzere, bir geminin otonom gemi olup olmadığının tespiti geminin sahip olduğu otonom sistemlerin gemiyi hangi derecede insan etkileşiminden uzaklaştırdığına göre tespit edilebileceğidir.

1. Karar desteği - Algoritmalar eylemler önerir, ancak sistemleri insan denizciler yönlendirmesi,

2. Gerektiğinde kontrolü ele almak için gemide denizcilerin bulunduğu uzaktan kumandalı gemi.

3. Uzaktan kumandalı insansız gemi.

4. Kararları kendisi verebilen ve eylemleri belirleyebilen, tamamen özerk bir gemi.

Araştırmalarıma göre; bazı otomatik süreçlere sahip ilk seviye otonom gemilerin zaten bir gerçeklik olduğunu görülüyor. Bununla birlikte, uzaktan veya insansız operasyonu içeren ikinci ve üçüncü düzeyler, ticari kullanıma geçilmeden önce dikkatle ele alınması gereken güvenlik sorunlarıyla hâlâ karşı karşıyadır. Tam otonom (dördüncü seviye) gemilerin uzun bir süre daha olması beklenmiyor.

Hayata Geçmiş Otonom Gemi Projeleri ;

1. Svitzer Hermod
   

Türkiye' de ki Sanmar tersanelerinde Rolls-Royce plc. firması için 2016 yılında inşa edilmiş olan 28m uzunluğundaki standart römorkör modifiye edilerek Ocak 2017’ de Kopenhag limanı’ ndan uzaktan kontrol edilerek bir dizi manevrayı başarılı şekilde yerine getirmiştir.

2. Yara Birkeland :

Norveç merkezli YARA ve KONGSBERG firmaları tarafından 2018 yılında başlatılmış bir projedir. Amaç sıfır emisyonlu, elektrik tahrikli ve otonom konteyner gemisini oluşturmaktır. Halen 120 TEU kapasiteli konteyner gemisi Norveç'de Herøya and Brevik limanları arasında sefer yapmaktadır.

Projeye göre gemide balast tankları bulunmamakta, ancak elektrik tahrikini sağlayacak olan bataryalar kalıcı balast olarak kullanılmıştır. Gemi, ayrıca otomatik demir atma-alma sistemi ile donatılmış, limana yanaşma ve ayrılma manevraları insan müdahalesi olmadan yapılacak ve özel bir rıhtıma ihtiyaç duymayacak şekilde tasarlanmıştır.

3. Falco

Yolculuk için seçilen gemi, 1993'ten bu yana Finferries'de hizmet veren Falco adlı 53 metrelik çift taraflı araç feribotuydu. SVAN Projesi olarak adlandırılan proje, geminin sürücüsüz otomobillerde kullanılan teknolojiye benzer bir teknolojiyle donatılmasını ve Rolls Royce'un yakın zamanda tamamlanan, büyük gemilerin insan yardımı olmadan yanaşmasına olanak tanıyan Otomatik Yükleme Sistemini içeriyordu.

Aynı basın açıklamasında Finferries CEO'su Mats Rosin şunları söyledi: "Parainen-Nauvo rotasında denizcilik tarihinin bir kez daha yazılmasından büyük gurur duyuyoruz... bu gösteri, otonom denizcilik ve güvenlik konusunda yeni olanaklara kapı açıyor."

Teknoloji ilerledikçe kaynaklar, ticari denizcilikte daha yüksek düzeyde özerkliğin yaygın olarak benimsenmesini sağlayacak yeni bir deniz güvenlik kültürüne, güncellenmiş düzenlemelere ve yasal çerçevelere duyulan ihtiyacı ortaya çıkarıyor.

Özetle, özerkliğin ilk aşamaları (karar desteği, bazı otomatikleştirilmiş süreçler) gerçekleştiriliyor, ancak daha yüksek derecelerde uzaktan operasyon ve tam özerklik, birkaç yıl daha sürebilecek yaygın ticari dağıtım öncesinde hala teknik, düzenleyici ve güvenlik engelleriyle karşı karşıya.

Alper Akpeçe 92'Gv

Not : Yazının devam etmesini istiyorsanız, bu konu size ilginç geldiyse veya paylaşmak istediğiniz bilgiler varsa ; yorumlar bölümüne yazın.

Yeterli istek olması halinde; SOLAS ve STCW Sözleşmelerin açısından ele almaya devam edeceğim.